پولی که طبق قانون توسط افراد جامعه به دولت پرداخت می شود مالیات نام دارد. هدف از پرداخت مالیات تامین مخارج عمومی جامعه است. در واقع مالیات یک نوع هزینه اجتماعی تعریف می شود که ملت موظفند برای بهره بردن از امکانات و منابع کشوری که در آن ساکن هستند، آن را پرداخت نمایند. از انواع مالیات می توان به مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر مصرف، مالیات بر درآمد کشاورزی، مالیات بر دارایی و … اشاره کرد.
مالیات بر مصرف یک مالیات غیرمستقیم است که روی خرید کالاها یا خدمات دریافت می‌شود و ممکن است تحت عنوان مالیات بر فروش هم باشد. Consumption Tax ممکن است به یک سیستم مالیاتی هم اشاره کند که مردم بر اساس مبلغ مصرفشان مالیات پرداخت می‌کنند به‌جای اینکه بر اساس درآمد عملکرد و مشارکت در اقتصاد مالیات بدهند.
مالیات بر واردات در ایران، یکی از قدیمی‌ترین و متداول‌ترین اقسام مالیات است درآمد حاصل از مالیات بر واردات در بودجه عمومی فعلی دولت شامل حقوق گمرکی، سود بازرگانی، عوارض اتومبیل‌های وارداتی، حق‌الثبت سفارش کالا و عواید جایگزین دروازه‌ای است.
امروزه هر فردی که نقش دریافت‌کننده و پرداخت کننده حقوق را در مشاغل مختلف برعهده دارد باید با مفهوم مالیات و انواع آن آشنایی داشته‌باشد. یکی از انواع مالیاتی که شناخت و محاسبه آن برای کارفرمایان و کارکنان بسیار اهمیت دارد مالیات بر حقوق و دستمزد نیروهای کار است.
درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران برحسب مدت یا کار انجام‌یافته به‌طور نقد یا غیرنقد تحصیل می‌کند مشمول مالیات بر درآمد حقوق است.
اشخاص حقوقی از جمله شرکت‌ها و بانک‌ها و وزارتخانه‌ها باید طبق قانون، ۲۵ درصد از درآمدشان را مالیات بپردازند. همچنین این گروه در قانون مالیات وظایفی همچون ارائه اظهارنامه مالیاتی، پرداخت حق تمبر، ارائه لیست حقوق‌بگیران، استفاده از سامانه صندوق فروش و ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده دارند.
کلیه شرکت‌ها، مؤسسات، شعب بانکی، شرکت‌های خارجی، شرکت‌های دولتی، وزارتخانه‌ها و نهادهای عمومی به عنوان اشخاص حقوقی مشمول مالیات بر درآمد هستند که در قانون مالیات‌های مستقیم وظایف و تکالیف متعددی برای آنها درنظر گرفته شده که ارائه اظهارنامه مالیاتی، پرداخت حق تمبر، ارائه لیست حقوق‌بگیران، استفاده از سامانه صندوق فروش و ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده از جمله این موارد هستند.
معادل ده درصد (10%) از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس به فروش می‌رسد و ده درصد (10%) از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بورس‌های داخلی یا خارجی پذیرفته می‌شود و پنج درصد (5%) از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته می‌شود، از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در این بورس‌ها یا بازارها حذف نشده‌اند با تأیید سازمان بخشوده می‌شود.
یکی از منابع مهم درآمد دولت‌ها، درآمدهای مالیاتی ناشی از مالیات بر ارزش افزوده است. دولت‌ها با دریافت مالیات به صورت مستمر می‌توانند خدمات ضروری برای جامعه را با ثبات و با برنامه ریزی مناسب ارائه دهند.
تجربه تدوین و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در سال‌های اخیر در کشورهای متعدد نشان می‌دهد که این نظام مالیاتی یک منبع درآمد قابل اتکا برای دولت است. یکی از مزیت‌های این مالیات سادگی وصول و پرداخت آن نسبت به سایر انواع مالیات‌ها است.
مزیتی که باعث شده است به عنوان رایج‌ترین نوع مالیات شناخته شود. همچنین مالیات ارزش افزوده بدلیل مزایای دیگری از جمله درآمدزایی زیاد و مهم‌ترین آن کاهش وابستگی هرچه بیشتر درآمد دولت به نفت، یکی از بهترین نظام‌های مالیاتی غیر مستقیم شناخته شده است.